UPDATES OF VANSHREE TRUST
logo
Saturday, January 1, 2011
Khabar e Gujrat
બચત છે ગજબનો ફંડા, ઉડાઉને માર બે ડંડા..!!
પહેલાંના જમાનામાં, આઝાદી બાદ, દેશમાં ફેલાયેલી અંધાધુધીને કારણે પેદા થયેલ, અનેક આર્થિક સંકટ છતાં, કેટલાક બેફિકરા અને ઉડાઉખોર દેશવાસીઓએ, જીવનદર્શનના ચાર્વાક કથનને બરાબર ગોખી, રટીને, જીવનમાં તન્મયતાપૂર્વક અમલમાં મૂક્યું હતું.
यावज्जीवेत्सुखं जीवेत् ऋणं कृत्वा घृतं पिबेत्। भस्मीभूतस्य देहस्य पुनरागमनं कुतः ।। (चार्वाक दर्शन)
અર્થાતઃ- " મનુષ્યએ જ્યાં સુધી જીવન છે ત્યાં સુધી, સુખપૂર્વક જીવવું જોઈએ. પોતાની પાસે ધનસંપત્તિ ન હોય તો, બીજા પાસેથી ઉધાર ધન લઈને પણ (ઘી પીવા જેવી) મોજમઝા માણવી જોઈએ. સ્મશાનમાં શરીર બળીને ભસ્મ થઈ જાય, બાદ પૂનર્જન્મ લઈને, એજ શરીરને ફરીથી ઘરતી પર જન્મ લેતાં કોણે જોયું છે? "
કદાચ, આટલા વર્ષો બાદ પણ, ચાર્વાક જીવનદર્શનના ઉપર જણાવેલા અદભૂત (!!) ઉપભોક્તાવાદ સંસ્કૃતિના વિચારને આગળ ઘપાવતા હોય તેમ, આ કથનમાં પૂર્ણ વિશ્વાસ ધરાવતા, ઉડાઉખોર, વિલાસી, લાલચુ માનવીઓના લાભાર્થેજ, આવા લોકોને `ઘી પીવા` સૉરી, મોજમઝા કરાવવા, દુનિયાભરની નાણાંકીય સંસ્થાઓના એજન્ટો, ઘેરઘેર રૂબરૂ ફરીને, `કોઈ રૂપિયા ઉધાર લો - કોઈ રૂપિયા ઉધાર લો" કહીને, કરગરતા જણાય છે. વળી નબળા મનના લોકો આવી સંસ્થાઓની, જાળમાં ફસાઈને, ભૌતિકવાદ ધરાઈને માણ્યા બાદ, ઉધારી ચૂકવી ન શકતાં, નાનાં-નાનાં બાળકો સહિત, આખેઆખા નિર્દોષ કુટુંબ સાથે આપઘાત કરે છે. સહુથી મોટી દુઃખની વાત એછેકે, આવા દુઃખદ સમાચારોની વચ્ચે પણ, માનવી, કરકસર તથા બચતના અનન્ય મર્મ, માનવીય ધર્મ અને સંયમી કર્મના મહત્વને, ઈરાદાપૂર્વક વીસરી ગયો છે.
ઉપભોક્તાવાદ સંસ્કૃતિના અમર્યાદિત પ્રસાર તથા સરળ ધિરાણ ઉપલબ્ધિના કારણોસર જ, સમગ્ર દેશમાં ડૉમેસ્ટીક બચત, જે ૨૦૦૭માં, ૧,૪૩,૫૫૨/- કરોડ હતી તે ૨૦૦૮માં ઘટીને ૧,૧૧ ૨૩૪/- કરોડ થઈ ગઈ હતી.વર્લ્ડ બેંક તથા આઈ.એમ.એફ.ના આંકડાઓ પ્રમાણે, ૨૦૦૮માં આ બચતમાં થયેલા ૩૪% ના ઘટાડામાં, દર વર્ષે સતત આશરે ચાર ટકાનો ઘટાડો નોંધાય છે, જે દેશની અર્થવ્યવસ્થા માટે, ખૂબ ચિંતાનો વિષય છે.
આપણા દેશની તમામ ભાષાઓમાં બચત અંગેની કહેવતોની ભરમાર છે, પણ તેય આત્મસાત કોને કરવી છે? દા.ત. ગુજરાતીમાં, ૧. ત્રેવડ ત્રીજો ભાઈ છે. ૨.સંઘર્યો સાપ પણ કામ લાગે. ૩.ઉધાર માગવું મોત બરાબર. ૪. વ્યાજ ઉધઈની જેમ આવકને કોરી ખાય છે,વિગેરે,વિગેરે...!!
ડાયરેક્ટર-શ્રીૠષિકેશ મુખર્જીની ફીલ્મ -` ગોલમાલ (૧૯૭૯) માં, શ્રીઅમોલ પાલેકર દ્વારા કૉમેડીના હેતુથી માર્મિક સંવાદ બોલાયો છેકે,
" સર, મેરે પિતાજી કહા કરતે થે કી, કુર્તા તો શરીર કે ઉપરાર્ધકી લજ્જા નિવારણ કે લીયે હોતા હૈ, ભારત વર્ષમેં દસ કરોડ મર્દ કુર્તા પહેનતે હોંગેં, અગર હર આદમી અપના કુર્તા છહ ઈંચ ભી છોટા કરલે, તો ઉસમેં સે જીતના કપડા બચેગા, ઉસસે કીતને લોગોં કી વસ્ત્ર સમસ્યા હલ હો સકતી હૈ..!!"
આમતો,ઉપભોક્તાવાદમાં સંયમ દાખવવાનો, આ ચિંતનાત્મક વિચાર નવો નથી. પૂજ્ય મહાત્મા શ્રીગાંધીબાપુએ, આખી જિંદગી માત્ર એક પોતડીભેર જીવન પસાર નહતું કર્યું? તેમનું ઉદાહરણ દેશવાસીઓને `બચત-SAVINGS` નો ગજબનો ફંડા સમજાવવા,પર્યાપ્ત નથી?
બચત શા માટે? * જીવનમાં મુસીબતના સમય માટે બચત કરવી જોઈએ.* કોઇની પાસે મદદ માંગ્યા વગર, સ્વમાનથી જીવી શકાય.* બાળકોનાં ભણતર, ઉચ્ચ શિક્ષણ માટે ઉધારી ન કરવી પડે.* બાળકોના લગ્નપ્રસંગ કરવા માટે.* વેકેશન જેવા સમયે, હરવા ફરવા જવા માટે.* સોનું ચાંદી કે યોગ્ય નાણાંકીય સંસ્થામાં બચતને રોકીને, કાયમી આવક ઉભી કરવા.* કુટુંબમાં અચાનક આવેલી બીમારીના, તબીબી ખર્ચને પહોંચી વળવા માટે.* નિવૃત્તિ બાદ, આર્થિક રીતે, કોઈનું ઓશિયાળાપણું ન અનુભવાય તે માટે.
આવકના આયોજન વગર મેળવેલી લોન કે ૠણ, કારણ વગરની ચિંતા અને જીવનમાં તણાવ પેદા કરે છે. સામાન્ય રીતે ઉધારીની માસિક વ્યાજ તથા હપ્તાની રકમ, આવકના ૨૦ ટકા જેટલીજ હોવી જોઈએ. માસિક બચતની રકમ બચાવવા-વધારવાનો બીજો ઉપાય બીનજરૂરી ખર્ચ પર કાપ મૂકવાનો છે. તેથીજ ત્રેવડ ત્રીજો ભાઈ છે તેમ કહ્યું છે. વળી દર વર્ષે, આવક સ્થિર રહેશે તેવી ગેરંટી પણ હોતી નથી. તેથી શેખચલ્લીના સપનાં જેવા, આવકના અંદાજ માંડીને, ઉધારી કરવા જતાં, નાદારીની કક્ષાએ પહોંચી જવાનો ભય હોય છે, તે ધ્યાને રાખવું જોઈએ.
બચતનું રોકાણ પણ, સમયના અંદાજ લગાવીને કરવું જોઈએ.* સંતાનનાં લગ્ન કેટલાં વર્ષ બાદ થવાની શક્યતા છે? ટૂંકા ગાળામાં નાણાંની જરૂર માટે, સોનામાં રોકાણ કર્યું છે? (સોનાના ભાવ સતત વધતા હોય છે.) * અંગત સગાવહાલાં, મિત્રોને, બચતનાં નાણાં ઉંચા વ્યાજે ધીરવાને બદલે, ઓછા વ્યાજ-વળતર આપતા સરકારી નાણાંકીય સંસ્થાઓમાં બચતની સલામતી વધારે હોય છે. * ટેક્સના રીબેટનું પ્રમાણ વધારે હોય, તેવા લાંબા ગાળાના ટેક્સ ફ્રી પ્લાનમાં, બચત રોકવી જોઈએ. * આપણને ખબર છેકે, મોંઘવારી વધતીજ જાય છે, દર વર્ષે તે બચત પર અસર કરે છે, તેથી દર વર્ષે ઓછામાં ઓછી ૧૦% મોંધવારી વધશેજ તે ગણતરીમાં લઈ આવક-ખર્ચ નું ૧૦%નું સંતુલન જાળવવું. * દેખાદેખી કાર જેવી, બીનજરૂરી લક્ઝરી ચીજવસ્તુઓ ન ખરીદવી જોઈએ.*નાની ઉંમરે કરેલી બચત કરતાં, મોટી ઉંમરે કરેલી બચત ઓછું વળતર આપે છે. * બચત કરવા તો આખી જિંદગી પડી છે, તેમ માનીને ઉડાઉખોરને, મુશ્કેલીમાં, સમય નામનો ઓળખીતો જમાદાર બે-ચાર ડંડા વધારે મારે છે,કદાચ એટલેજ જુના જમાનામાં બહેનો, ચ્હા-ખાંડ, લોટના ડબ્બાઓમાં, પતિથી છાનામાના રૂપિયા સંતાડતી હતી? બચતના ફંડાને નહીં માનનારા માટે, સહુથી મોટી ચેતવણી એજ છેકે, ગુજરાતમાં આવેલા, ભયંકર ભૂકંપ કે કોમી દંગલ, રાજકીય કે શેરબજારની ઉથલપાથલ, વૈશ્વિક મંદી, જેવા અણધાર્યા, કોઈપણ કારણસર, લગભગ મહિનાઓ કે વર્ષો સુધી, આવક શૂન્ય અથવા સાવ નગણ્ય થઈ જાય ત્યારે, બચત કરેલી રકમ હાથવગી હોય તો, સ્વમાન ખોઈને, કુટુંબને ભીખ માંગવાનો વારો નથી આવતો.
મને એક મિત્ર કહે," શું આપણને સીધો ફાયદો થાય તેનેજ બચત કરી કહેવાય ? દેશ માટે, વીજળીની બચત, પાણીની બચત, ફૉરેસ્ટની બચત, વાઈલ્ડલાઈફની બચત, પર્યાવરણની જાળવણી કે ગ્લેશીયર અને સહુથી વધારે તો ઑઝોન વાયુના પડની જાળવણી દ્બારા, આપણી ધરતીમૈયાની બરબાદી રોકવી તેપણ, એક પ્રકારની બચત ન કહેવાય?" સાલું..!! આ મિત્રની વાતમાં દમ તો છેજ..!!
વીજળીની બચતઃ- આપ જાણો છો? આપણા દેશને આઝાદી મળે ૬૦+ વર્ષ થયાં છતાં,ભૌતિક સગવડની રીતે, દેશના ઘણા પછાત વિસ્તારોમાં, આજે પણ ફાનસ અને લૅમ્પ દ્વારા અભ્યાસ કરીને, ઘણાં ગરીબ પરિવારોનાં બાળકો, ડૉક્ટર,ઍન્જિનીયર, આઈ.એસ; આઈ.પી.એસ. થવાનાં સ્વપ્ન સેવે છે.
* બીન જરૂરી લાઈટ ન વાપરો.હંમેશાં CFL કે એલઈડી બલ્બ વાપરો. *ગીઝર હંમેશાં ઓછા ટેમ્પરેચર પર સેટ રાખો.* ટી.વી.,કંમ્યુટર, પંખા, એ.સી., ફ્રીઝ, જરૂર પુરતાંજ વાપરો. સમયાંતરે તેને સર્વિસ કરાવતા રહો. * ઈલેક્ટીક પાવર સેવર ડિવાઈસનો ઉપયોગ કરો. * બહારગામ જતી વખતે મેઈન સ્વીચ બંધ કરો.* કંપાઉન્ડમાં આખીરાત લાઈટ રાખવાને બદલે, મોડી રાત્રે લાઈટ બંધ કરવા ટાઈમર રાખો. * શક્ય તેટલો વધારે સૂર્યપ્રકાશનો લાભ લો.
કુદરતે આપણને સૂર્ય જેવું, ૧,૩૯૨,૦૦૦ કિલોમીટર્સ વ્યાસ (લગભગ ૧૦૯ પૃથ્વી સમાય તેટલું મોટું ) અને સપાટી ઉપર ૯,૯૧૦ ફૅરનહીટ(૫,૫૧૦ સેન્ટીગ્રેડ) તાપમાન ધરાવતું ,જગતનું સર્વોચ્ચ,વિશાળ, ફાનસ ભેંટ આપેલું છે.આપણી પૃથ્વીથી આશરે ૧૪૯.૬ લાખ કિ.મીટર દૂર હોવા છતાં,તે દરરોજ સવારે અચૂક ઉગે છે. સૉલારના ઉપયોગથી ચાલતાં પ્રકાશ માટેનાં, ઉપકરણો દિવસે દિવસે સસ્તાં થતાં,સાવ પછાત વિસ્તારોને પણ આધુનિક વિજ્ઞાનનો લાભ મળતો થયો છે. `ધી લાઈટ અપ વર્લ્ડ ફાઉન્ડેશન`,(LUTW) દ્વારા , `નહી નફો-નહી નુકશાન`ના ધોરણે, અત્યાર સુધીમાં વિશ્વના, શ્રીલંકા અને સાઉથ આફ્રિકા સહિત, આશરે ૨૬ દેશોનાં ૧૪૦૦૦ ઘરોમાં, સૉલાર-લાઈટની સવલત પુરી પાડી છે.
પાણીની ( H2O ) બચતઃ-આપ જાણો છો? આપણી પૃથ્વીનો બે તૃતિયાંશ હિસ્સો પાણીથી ભરેલો છે, પરંતુ વિટંબણા એ છેકે, તેનો માત્ર ૦.૦૦૨% હિસ્સોજ પીવા લાયક પાણીનો છે.
* પાણીની બચત કરવા પાણીનું મીટર નંખાવો.* ચોવીસ કલાક ટપકતા નળ-પાઈપ તરત રીપેર કરાવો.* બાથરૂમમાં નાની સાઈઝના ફુવારા ( shower )નંખાવો.* બાથરૂમમાં કલાકો સુધી નહાવાનું ટાળો.* બ્રશ અથવા શેવિંગ કરતી વેળાએ, નળ સતત ખુલ્લો ન રાખો. * ટોયલેટમાં મેન્યુઅલના સ્થાને ઑટો ફ્લશ નંખાવો. *વાસણ, કપડાં ધોવાનાં મશીનમાં, યોગ્ય ડીટરજન્ટ સાથે, જરૂર પુરતાજ પાણીનો ઉપયોગ કરો. * બગીચામાં પાણીની બચત માટે, પ્લાન્ટ અને લોનમાં છંટકાવ માટેના સ્પીન્કલર્સ વસાવો.* ડોલમાં થોડું પાણી લઈને કાર ધોવાની ટેવ રાખો. * વરસાદી પાણી સંગ્રહવા અંડર ગ્રાઉન્ડ ટાંકા બનાવો.* જો પાણી જમીનમાંથી બોર દ્વારા મેળવતા હોયતો વોટર હાર્વેસ્ટિંગ સિસ્ટમ ફરજીયાત ઉભી કરો.* ખેતીમાં ડીપ ઈરિગેશન સિસ્ટમ વાપરો.* જો સ્વીમીંગ પુલ હોય તો, તેને કવર કરો, જેથી વારંવાર પાણી બદલવું ના પડે.*
યાદ રાખો, એક વ્યક્તિ, સાત દિવસમાં, લગભગ ૧૦૦૦ લીટર પાણીનો વપરાશ કરે છે, ઉપર દર્શાવેલ પદ્ધતિનો અમલ કરીને, પાણીની વપરાશ કેટલી ઘટે છે, તે તફાવત નોંધવા જેવો છે..!! પાણીની કિંમત તો રણના તરસ્યાને જ ખબર હોય..!! પાણી બચાવો, એક દિવસ તે તમને બચાવશે..!!
પર્યાવરણ બચાવોઃ- કુદરતી જંગલ અને તેમાં વસતાં, પશુ,પક્ષી અને જંગલી જીવોના રક્ષણ કાજે ઉપાય અપુરતા કેમ છે? જોકે, આપણે પર્યાવરણનું ખરેખર રક્ષણ કરવા માંગતા હોય તો આપણા ઘરથીજ તેની શરૂઆત કરવી જોઈએ.
* પર્યાવરણને નુકશાન કરે તેવી ચીજવસ્તુઓનો (પ્લાસ્ટીક) કચરો, રીસાયકલીંગ માટે અલગ રાખો.* ઑફિસ કે ઘરમાં પેપરલેસ વર્ક સિસ્ટમ વિકસાવો, વૃક્ષોનું નિકંદન થતું અટકાવો.*ઘરમાં પણ શક્ય તેટલા વધુ છોડ ઉગાડો. * આ છોડમાં ખાતર તરીકે રસોડાના કચરાનો ઉપયોગ કરો.* કાર્બનમોનોક્સાઈડ ઓકતી કારને બદલે, બહાર જવા સ્ટેટ રૅપિડ રોડ ટ્રાન્સપોર્ટ સિસ્ટમનો ઉપયોગ કરો.* કાર-બાઈક સમયસર સર્વિસ કરાવતા રહો.* ઈલેક્ટીક ઉપકરણો પાવર સેવર સ્ટાર લેબલનાં જ ખરીદો.* ઘરને ઈકોફ્રેંડલી રંગોથી પેઈન્ટ કરાવો. * ઘરનું ફર્નિચર લાકડાને બદલે, અન બ્રેકેબલ-લોંગલાસ્ટીંગ ફાયબર, પ્લાસ્ટીક અથવા લોખંડનું ખરીદો.* `યુઝ એન્ડ થ્રો`,ડીસ્પોઝેબલ કિચન એસેસરીઝને બદલે, સિરામિક અથવા મૅલામાઈન એસેસરિઝ વસાવો. * ઘરમાં, પ્રકાશથી લઈને રાંધવા સુધીના કાર્ય માટે, સૂર્ય ઉર્જાથી ચાલતાં સાધનો વસાવો. * પ્લાસ્ટીકનો શક્ય તેટલો ઓછો વપરાશ કરો તથા તેનો કચરો રખડતાં ઢોર કે પ્રાણીના પેટમાં ન જાય તે ધ્યાન રાખો.
આ ઘરતી આપણી માતા છે તેને પ્રદુષણ મૂક્ત રાખવી તે આપણી નૈતિક ફરજ છે. જાણીતા અમેરિકન પત્રકાર-લેખક ફૅન મૉન્ટેજ્ને ક્રોનિકલ્સ,તેમના પુસ્તક, `Fraser's Penguins: A Journey to the Future in Antarctica`માં જણાવે છેકે, માનવજાતની મૂર્ખામી અને સ્વાર્થધાંતાને કારણે, છેલ્લા ૬૦ વર્ષમાં, ઍન્ટાર્ટિકાનું તાપમાન ૧૧* ફૅરનહીટ જેટલું વધી ગયું છે. ગ્લોબલ વોર્મિંગ ના કારણે, ઑઝોનના લેયરને ગંભીર નુકશાન થતાં, સન ૧૯૭૫ થી અત્યાર સુધીમાં, ઍન્ટાર્ટિકાનાં ૮૦% ગ્લેશિયર વિનાશના આરે આવીને ઉભાં છે, જેને કારણે સમુદ્રનું જલસ્તર વધવા સાથે, સમગ્ર વિશ્વમાં, મૌસમની અનિયમિતતાને કારણે ક્યાંક લીલો તો ક્યાંક સુકો દુષ્કાળ,આંધી, તોફાન, વાવાઝોડા,અતિશય ઠંડી- બાળતી ગરમીના પ્રકોપ પ્રવર્તે છે.
ખેર..!! `સબ કો સન્મતિ દે ભગવાન`ની અમર આશા સાથે, મહર્ષિ વેદવ્યાસજીએ કળીયુગના પ્રભાવ અંગે કેટલાક ભવિષ્ય કથન કરેલાં છે. જે આજના યુગમાં કેટલા સાચાં છે, કેટલા ખોટાં, આપ જરા કહેશો?
* રાજાઓ પ્રજાનું ધન લૂંટીને ચોર થશે.(સાચું,ખોટું.)(સ્વિસ બેંક્સ?)
* વર્ષારુતુમાં ગમેત્યારે ગમે તેરીતે વરસાદ પડશે.લોકો નદી તળાવનાં પાણી ઉલેચીને ખેતી કરશે.(સાચું,ખોટું.)(બંધ નિર્માણ?)
* ઉધાર માંગવામાં લોકો શરમાશે નહીં,સાચા માંગનારને નિરાશ કરાશે.(સાચું,ખોટું.)(ક્રેડીટ કાર્ડ?)
* તમામ લોકો કોઇને કોઇ રોગથી પિડાતા હશે,કોઇ નિરોગી નહી હોય.(સાચું,ખોટું.)(અ..ધ..ધ..ધ.
* પારકું ધન ઓળવવાના દુષ્કૃત્યોને કારણે ટંટાફિસાદ,ઝગડા વધશે.(સાચું,ખોટું.)(મારામારી,
* લોકો પોતાનાં દેવાં ચૂકવશે નહી.(સાચું,ખોટું.)(ડિફૉલ્ટર્સ?
* તામસી લક્ષ્મીનું વર્ચસ્વ વધશે,સજ્જ્નો નહી દુર્જનો પુજાશે.(સાચું,ખોટું.)
Sunday, November 28, 2010
The last abode of the Asiatic Lion GIR
The Gir Forest National Park and Wildlife Sanctuary (also known as Sasan-Gir,ગીર રાષ્ટ્રીય ઉદ્યાન and गिर वन) is a forest and wildlife sanctuary in Gujarat, India. Established in 1965, with a total area of 1412 km² (about 258 km² for the fully protected area (the National Park) and 1153 km² for the Sanctuary), the park is located 65 km to the south-east of Junagadh.
It is the sole home of the pure Asiatic Lions (Panthera leo persica) and is considered to be one of the most important protected areas in Asia due to its supported species. Theecosystem of Gir, with its diverse flora and fauna, is protected as a result of the efforts of the Government forest department, wildlife activists and NGOs. The forest area of Gir and its lions were declared as "protected" in the early 1900s by the then Nawab of theprincely state of Junagadh. This initiative assisted in the conservation of the lions whose population had plummeted to only 15 through slaughter for trophy hunting.
The April 2010 census recorded the lion-count in Gir at 411, an increase of 52 compared to 2005. The lion breeding programme covering the park and surrounding area has bred about 180 lions in captivity since its inception.
Climatic conditions
In addition to the two seasons of summer and winter, Gir has a tropical monsoon climate. It can become very hot during the summer, with noon temperature reaching 43 °C or 109 °F, and humid during the monsoon in June. In winter the temperature drops to about 10 °C or 50 °F. The normal monsoon starts from mid-June and lasts till September, with the annual rainfall ranging between 600 mm and 1000 mm. However, because of the irregular monsoon and uneven distribution of rainfall across the peninsula, drought years are common.
The park and the sanctuary remain closed, from June to mid-October, but the cool and dry weather between late-November and early-March is the recommended visiting period. During this period it is easier to sight the wildlife in the open.
Geography
Gir National Park and Gir Wildlife Sanctuary
Water reserves
The seven major perennial rivers of the Gir region are Hiran, Shetrunji, Datardi, Shingoda,Machhundri, Godavari and Raval. The four reservoirs of the area are at four dams, one each on Hiran, Machhundri, Raval and Shingoda rivers, including the biggest reservoir in the area, theKamleshwar Dam, dubbed 'the lifeline of Gir'.
During peak summer, surface water for wild animals is available at about 300 water points. When drought hits the area following a poor rainfall, surface water is not available at a majority of these points, and water scarcity becomes a serious problem (mainly in the eastern part of the sanctuary). Ensuring the availability of water during peak summer is one of the major tasks of the Forest Department staff.
Flora
More than 400 plant species were recorded in the survey of Gir forest by Samtapau & Raizada in 1955. The Botany department of M.S. University of Baroda has revised the count to 507 during their survey. According to the 1964 forest type classification by Champion & Sheth, the Gir forest falls under "5A/C-1a—very dry teak forest" classification. Teak occurs mixed with dry deciduous species. The degradation stages (DS) sub-types are thus derived as: 1) 5/DS1-Dry deciduous scrub forest and 2) 5/DS1-Dry savannah forests (Locally known as "vidis"). It is the largest dry deciduous forest in western India.
Teak bearing areas are mainly in the eastern portion of the forest, which constitutes nearly half of the total area.
The forest is an important biological research area with considerable scientific, educational, aesthetic and recreational values. It provides nearly 5 million kilograms of green grass by annual harvesting, which is valued approximately at Rs. 50 crores (Rs. 500,000,000) (US$ 10 million). The forest provides nearly 15,000 metric tons worth of fuel wood annually.
Wildlife
The count of 2,375 distinct fauna species of Gir includes about 38 species of mammals, around 300 species of birds, 37 species of reptilesand more than 2,000 species of insects.
The carnivores group mainly comprises Asiatic lions, Indian Leopards, Sloth bears, Jungle cats, Striped Hyenas, Golden Jackals, Indian Mongoose, Indian Palm Civets, and Ratels. Desert cats and Rusty-spotted cats exist but are rarely seen.
The main herbivores of Gir are Chital, Nilgai (or Bluebull), Sambar, Four-horned Antelope, Chinkara and Wild boar. Blackbucks from the surrounding area are sometimes seen in the sanctuary.
Among the smaller mammals, Porcupine and Hare are common but the Pangolin is rare. Thereptiles are represented by the mugger Marsh crocodile (highest population among all protected areas in India), the Indian Star Tortoise and the Monitor Lizard in the water areas of the sanctuary.Snakes are found in the bushes and forest. Pythons are sighted at times along the stream banks. Gir has been used by the Gujarat State Forest Department which adopted the Indian Crocodile Conservation Project in 1977 and released close to 1000 Marsh crocodile reared in Gir rearing centre into the Kamaleshwar lake and other reservoirs and small water bodies in and around Gir.
The plentiful avifauna population has more than 300 species of birds, most of which are resident. The scavenger group of birds has 6 recorded species of Vultures. Some of the typical species of Gir include Crested Serpent Eagle, endangered Bonelli's Eagle, Crested Hawk-eagle,Brown Fish Owl, Great Horned Owl, Bush Quail (or Quailbush), Pygmy Woodpecker, Black-headed Oriole, Crested Treeswift and Indian Pitta. The Indian Grey Hornbill was not found in the last census of 2001.
Asiatic Lion at Gir
The Asiatic Lions habitat is dry scrubland and open deciduous forest. These lions were once found across northern Africa, south west Asia and northern Greece. Now there are only around 350 left in the wild and all of them are in the Gir Forest National Park.
Even though the Gir Forest is well protected, there are instances of Asiatic Lions being poached. They have also been poisoned for attacking livestock. Some of the other threats include floods, fires and the possibility of epidemics and natural calamities. Gir nonetheless remains the most promising long term preserve for th
The Lion breeding programme and lion-counting
Year | Count | Male:Female:Cub |
1968 | 177 | - |
1974 | 180 | - |
1979 | 205 | 76:100:85 |
1984 | 239 | 88:100:64 |
1990 | 284 | 82:100:67 |
1995 | 304 | 94:100:71 |
2000 | 327 | - |
2005 | 359 | - |
2010 | 411 | 97:162:152 |
The Lion Breeding Programme creates and maintains breeding centres. It also carries out studies of the behaviour of the Asiatic lions and also practices artificial insemination. One such centre has been established in the Sakkarbaug Zoo at the district headquarters of Junagadh, which has successfully bred about 180 lions. 126 pure Asiatic lions have been given to zoos in India and abroad.
The census of lions takes place every five years. Previously indirect methods like using pugmarks of the lion were adopted for the count. However, during the census of April 2005 (which originally was scheduled for 2006, but was advanced following the reports and controversy over vanishing tigers in India), "Block-Direct-Total Count" method was employed with the help of around 1,000 forest officials, experts and volunteers. It means that only those lions were counted that were "spotted" visually. Use of "live bait" (a prey that is alive and used as a bait) for the exercise, though thought to be a traditional practice, was not used this time. The reason believed to be behind this is the Gujarat High Court ruling of 2000 against such a use of animals.
Gir Interpretation Zone, Devalia
Gir National Park and Sanctuary does not have a designated area for tourists. However, to reduce the tourism hazard to the wildlife and to promote nature education, an Interpretation Zone has been created at Devalia within the sanctuary. Within its chained fences, it covers all habitat types and wildlife of Gir with its feeding-cum-living cages for the carnivores and a double-gate entry system. Typically the inside population of the zone includes about 100 spotted deer, about 100 Nilgai (or Bluebull), about 15 wild boars, about half a dozen sambars and blackbucks, and other mammal and reptilian species along with birds. In addition limited number of tourists are allowed into the sanctuary on designated routes. The best time to visit the area is outside the monsoon season.
Asiatic Lion Reintroduction Project
Main articles: Asiatic Lion Reintroduction Project and Kuno Wildlife Sanctuary
Work has been going on over the past decade to establish the world's second completely removed population of the wild free ranging Asiatic Lions. Wildlife Institute of India researchers confirmed that the Palpur-Kuno Wildlife Sanctuary is the most promising location to re-establish a free ranging population of the Asiatic lions and certified it ready to receive its first batch of translocated lions from Gir Wildlife Sanctuarywhere they are highly overpopulated. Kuno Wildlife Sanctuary was selected as the reintroduction site for critically endangered Asiatic lion because it is in the former range of the lions before it was hunted into extinction in about 1873.[2]
General Info / Tips
§ Do not disturb the animals during day time as most of the nocturnal animals sleep during day time.
§ Do not try to irritate the animals or make them angry by teasing them.
§ Take official guides along with you on the park trip.
§ Do not smoke inside the park.
§ Do not use flash or intrusive photography.
§ Picking of plants and insects is strictly prohibited.
§ Wear loose fitting and simple clothes that blend with the park surroundings.
§ For the safety of the visitors, walking and hiking within the vicinity of the park is not allowed.
§ Camping and picnicking is not allowed within the park.
§ Carry plenty of water along with you.
Thursday, November 11, 2010
Banni Grasslands Reserve:-
Banni Grasslands Reserve or Banni grasslands form a belt of arid grassland ecosystem on the outer southern edge of the desert of the marshy salt flats of Rann of Kutch in Kutch District, Gujarat State, India. They are known for rich wildlife and biodiversity and are spread across an area of 3,847 square kilometers. They are currently legally protected under the status as a Protected or Reserve Forest in India. Though declared a protected forest more than half a century ago Gujarat state's forest department has recently proposed a special plan to restore and mange this ecosystem in the most efficient way. Wildlife Institute of India (WII) has identified this grassland reserve as one of the last remaining habitats of the Cheetah in India and a possible reintroduction site for the species.
The word ‘Banni’ comes from Hindi and Sanskrit word ‘banai’, meaning made. The land here was formed from the sediments that were deposited by the Indus and other rivers over thousands of years. Old villagers from this region say that before the 1816 earthquake, the river indus flowed right through banni and the local farmers reaped a rich harvest of crops like red rice and sindhi chookha etc., red rice was the staple diet of the people of the region and it was even recommended by medical practitioners as a 'light diet' for ailing people. However since the earthquake of 1819 the river Indus changed its course and now flows through Sindh in neighboring country of Pakistan effectively turning this entire region arid.
Banni grassland is peculiar to the Rann of Kutch, it has some forty Sindhi speaking Maldhari (cattle breeders) hamlets, home to the Halaypotra, Hingora, Hingorja, Jat and Mutwa tribes . It was first declared a "Protected Forest" in May 1955, using the nomenclature of the Indian Forest Act, 1927. Since then, the actual transfer of the land from the Revenue department to the Forest department has not been completed.
Seasonal wetlands and abundance of waterbirds:-
Monsoon rains each year form several marshy wetlands which dot the Banni grasslands and the areas adjacent to it, all being ephemeral or seasonal in nature. Some better known examples are: Vekario-Dhand, Kheerjog, Vinzar varo Thathh, Hodko Thathh, Servo-Dhand, Bhagadio Thathh, Kar near Kirro, Kunjevari Thathh, Hanjtal, and Chari-Dhand - the biggest in size among all of them. In the local Kutchhi-Sindhi language there are four terms used for wetlands in Banni and across the border in Pakistan, they are Kar (smallest), Chhachh (bigger than Kar), Thathh (bigger than Chhach) and Dhand (the biggest of the wetlands). The area of each of these seasonal freshwater wetlands during any given year depends upon the amount of rainfall received during that year.
These wetlands are located on the flyway of palaearctic migratory birds and play a very important role as foraging, roosting, resting and staging grounds for millions of waders, waterfowl, cranes and other feathered migrants that visit the area from August and staying until March every year. Thousands of flamingos in their breeding plumage, Common Cranes (Grus grus) and other wetland birds including hundreds of Painted Storks (Mycteria leucocephala) and Eurasian Spoonbills (Platalea leucorodia) among others can be spotted in the larger of these seasonal wetlands of the Banni.
One of the largest of these seasonal wetlands in the Banni is Chari-Dhand Wetland Conservation Reserve which has been accorded special protected status as a Protected or Reserve Forest to conserve its wildlife and visiting migratory birds
Invasive Ganda Bawal tree:-
Prosopis juliflora, a non-native, thorny, shrubby species of mesquite locally known as Ganda Bawal, was planted in the area to help the Gujarat State forest department fight salinity ingress and barrenness in the Banni region of Kutch. A ban was placed on the tree's harvest in the 1980s, at which time it covered less than 10 per cent of the Banni grasslands. However, it quickly became an invasive species, occupying over 40 per cent of the land by the late 1990s. This worried the forest department, as P. juliflora is known for harming biodiversity and it was clear that it was destroying the grassland ecosystem, so the state government lifted the ban in early 2004, liberalising Prosopis cutting under Section 32 of the Indian Forest Act. The idea, on paper, had been to make charcoal from it and thus help improve the economic conditions of the people of Banni. This was aimed at containing the brazen spread of the wild weed, the decision however backfired with an equally mindless chopping for profit where often native trees were also cut down under the garb resulting in the crucial green cover in the region getting reduced to less than 10 per cent in 2004. In 2008, the Gujarat state government has re-imposed the ban on the cutting of Ganda Bawal in the Banni region of Kutch and a consensus has been reached on this at a joint meeting of the Forest department and Kutch legislators.
Mass cutting of Ganda Bawal trees and the air pollution from charcoal making has unexpectedly also vastly brought down the wild honey bee populations and has had a disastrous effect on wild bee honey collection, crop pollination and crop yields in the Kutch region. The number of dwarf bee hives in one square kilometre area has reduced to only 20-25 from the earlier 60-70 colonies in and around the Banni grasslands after the large scale tree felling. Local honey hunters (Koli community) who used to harvest about 300 tonnes of wild honey annually from Kutch after a blank for two years could only collect just 50 tonnes in 2008.
Chhal Batti:-
In dark nights an unexplained strange dancing light phenomena known locally as Chir Batti (Ghost lights) is known to occur here in the banni grasslands, its seasonal marshy wetlands and in the adjoining desert of the marshy salt flats of Rann of Kutch.
Tourism development:-
The Gujarat State government is developing Chari-Dhand Wetland Conservation Reserve, along with the surrounding areas in and around the Banni grasslands in the district of Kutch, for ecotourism
Wildlife Sanctuaries and Reserves of Kutch:-
From the city of Bhuj various ecologically rich and wildlife conservation areas of the Kutch / Kachchh district can be visited such as Indian Wild Ass Sanctuary, Kutch Desert Wildlife Sanctuary, Narayan Sarovar Sanctuary, Kutch Bustard Sanctuary, Banni Grasslands Reserve and Chari-Dhand Wetland Conservation Reserve etc..
To Visit This Place You Can Contact Us.